Rubbing And Spreading: -cierać, -trzeć

It has been a while since I posted a blog post here.  I have been studying Polish just about every day, but haven't taken the time to create a blog post.  Perhaps my recently ended campaign for US Congress kept me a little too busy to make blog posts. :-)

Verbs that end with -cierać, -trzeć seem to have meanings associated with "rubbing" or "spreading" for the most part.  Most of these verbs follow the pattern of -cierać for the imperfective and -trzeć for the perfective though "patrzeć" is a little different, as we shall see.

These verbs tend to conjugate in "-am, asz" for the -cierać form, and in "trę, trzesz" for the -trzeć form.

docierać, dotrzeć - to reach, to arrive, to get through to

This verb seems to be the farthest from the "rubbing" or "spreading" meaning of the root.

dotrzeć do czegoś - to get through to something

nacierać, natrzeć - to rub (in); to charge, to attack

natrzeć na (+ accusative) - to charge at...

obcierać, obetrzeć - to wipe; to chafe (skin)

Buty mnie obcierają - My shoes are chafing against my feet

pocierać, potrzeć - to rub

przecierać, przetrzeć - to wipe; to sieve; to wear through

przycierać, przytrzeć - to wear down, to chafe, to fray

rozpościerać, rozpostrzeć - to spread (e.g. blanket, wings); to stretch

rozpościerać skrzydła - to spread one's wings

rozpościerać się, rozpostrzeć się - to extend

ścierać, zetrzeć - to scrape, to abrade; to rub out, to wipe off, to clean; to grate (e.g. carrots)

ścierać kurze z (+ genitive) - to dust...

ścierać się, zetrzeć się - to wear out, to wear off, to wear thin; to clash

wcierać, wetrzeć - to rub in

wcierać krem w skórę - to rub cream into the skin

wycierać, wytrzeć - to wipe off

Proszę wytrzeć buty - Please wipe your shoes

"Patrzeć/popatrzeć" is different from the above verbs in that it never takes on the -cierać form, and simply uses the "-po" prefix for the perfective.  It also conjugates as "-rzę -rzysz."

patrzeć, popatrzeć - to look (at) 

patrzeć na siebie w lustrze - to look at oneself in the mirror 

patrzeć przez okno - to look through the window

patrzeć w lusterko - to look in the mirror

patrzeć przez okno - to look through the window Tylko patrzeć jak... - It won't be long before...

Miło byłoby popatrzeć jak bawi się z Aaronem - It would have been nice to see her play with Aaron

Nienawidziła patrzeć na siebie w lustrze - She hated looking at herself in the mirror

Tylko patrzeć jak... - It won't be long before...

patrzeć na kogoś z góry - look down one’s nose on somebody

I am including "rozprzestrzeniać, rozprzestrzenić" here mostly because it is a synonym for "rozpościerać, rozpostrzeć" and because the "-trzeć" root seems to elongate to "-trzeniać, -trzeć."

rozprzestrzeniać, rozprzestrzenić - to spread / -iam -iasz, -nię -nisz

szybko się rozprzestrzeniać - spread like wildfire

rozprzestrzeniać się, rozprzestrzenić się - to disperse / -am -asz, -nię -nisz

rozprzestrzeniać się z szybkością błyskawicy - to spread like a wildfire